زمين شناسي فيزيکي :
به بررسي نحوه پيدايش زمين ،فرايندها و عواملي که باعث تغيير و تکامل کره زمين است مي پردازد در زمين شناسي فيزيکي به نحوه پيدايش ساختمانهاي کره زمين تحت تاثير عواملي مثل آتشفشان و زلزله (عوامل داخلي ) و باد آب يخ و. . . (عوامل خارجي ) مي پردازد.
زمين شناسي تاريخي :
زمين شناسي تاريخي از دو کلمه Historical به معني تاريخي و Geology به معني زمين شناسي گرفته شده است. زمين شناسي تاريخي ، شاخه مهمي از علم زمين شناسي است که از تاريخ تحولات و تکامل تدريجي زمين و حيات وجود در آن از ابتداي تشکيل تا به امروز بحث مينمايد. از اين رو زمين شناسي تاريخي ارتباط بسيار نزديکي با چينه شناسي ، فسيل شناسي دارد. سير تحولات پوسته زمين اعم از قارهاي و اقيانوسي ، منشاء و موقعيت قبلي و اوليه قارهها ، زمان جدايش آنها ، تشکيل اقيانوس ، منشاء حيات و سير تکاملي آنها در زمانهاي مختلف زمين شناسي ، همچنين کوهزاييها و زمان آنها ، از جمله فرآيندهايي هستند که در طول تاريخ زمين رخ دادهاند و در تقسيم بندي عمر زمين به دورههاي زمين شناسي نقش اساسي دارند. روش زمين شناسي تاريخي آن است که از طريق مطالعه ساختمان کنوني ، اثرات و شواهد پديدههاي مختلف به چگونگي وقوع و شکل گرفتن آنها پي برده ميشود. اطلاعات حاصل از يادگيري تاريخ زمين بسيار با ارزش است.
زمين شناسي ساختماني :
زمين شناسي ساختماني از واژه Structral به معني ساختاري وgeology به معني زمين شناسي گرفته شده است. هر کسي که با زمين شناسي سر و کار داشته باشد، تشخيص ميدهد که پوسته زمين در طي تاريخ زمين شناسي يک واحد ثابت و غير متغيري نبوده است بلکه به کرّات در برابر عوامل داخلي و خارجي در آن تغيير شکل ايجاد شده است. شاهد اين مدعي وجود نواحي عظيم چين خورده يعني سلسله کوههاست که در آن رسوبات و سنگهاي ديگر فشرده شده و فرم آنها تغيير کرده است. عامل ديگر رسوبات دريايي است که اينک در قلل مرتفع کوهها ديده ميشود و در برخي موارد هزاران متر از سطح دريا بالاتر قرار گرفته است و اين خود ناپايداري قشر زمين را نشان ميدهد. بطور کلي ميتوان گفت که زمين شناسي ساختماني و تکتونيک ، درباره ساختهاي مختلف سنگهاي تشکيل دهنده پوسته زمين، چگونگي تشکيل و ارتباط آنها با عوامل داخلي زمين بحث ميکند.
زمين شناسي اقتصادي :
زمين شناسي اقتصادي شاخهاي از علم زمين شناسي است که پيرامون شرايط تشکيل مواد معدني ، مورفولوژي و ريخت شناسي آنها ، بافت و ساخت آنها ، عوامل کنترل کننده پراکندگي مواد معدني ، توجيه فني و اقتصادي آنها و بالاخره تقسيم بندي ژنتيکي مواد معدني بحث ميکند. در رسيدن به اهداف فوق ، روشهاي مختلف تجزيه مواد معدني ، روشهاي ژئوفيزيکي و ژئوشيميايي و فرآوري مواد انجام ميگيرد. همچنين در انجام پروژههاي مختلف اکتشافي بايد به مسائل زيست محيطي نيز دقت لازم را مبذول داشت. مواد معدني ، زيربناي اقتصاد و صنعت هر جامعه را تشکيل ميدهند. بشر از همان آغاز آفرينش خود و در طول تاريخ ، بر حسب نيازمنديها و شناخت ، از مواد معدني استفاده کرده است. اکنون نيز انسان ، از تمامي مواد معدني به حالتها و شيوههاي گوناگون ، بهرهبرداري مينمايد. به عبارت ديگر ، همين مواد معدني هستند که پاپه و اساس تمدن را تشکيل ميدهند. زمين شناسي اقتصادي ، پايه و شالوده اکتشافات معدني و کاربرد مواد حاصل از آن را تشکيل ميدهد.
رسوب شناسي :
Sedimentologg يا رسوب شناسي نام خود را از واژه لاتين Sedimentum گرفته است که به معناي رسوب کرده است. سنگهاي رسوبي ، از انباشت ذرات ناشي از خرد شدن انواع سنگهاي ديگر بوجود آمدهاند. اين ذرات ، معمولا به کمک نيروي گراويته ، آب ، باد و يا يخ به محل جديد خود منتقل شده و در آنجا به ترتيبي جديد نوشته ميشوند. براي مثال ، امواجي که به ساحل صخرهها برخورد ميکنند، ممکن است که از اين طريق ، ذرات ريگ و شن دريا کنار ديگري را در همان نزديکي فراهم آورند. اين نهشتههاي ساحلي اگر سخت ميشدند، سنگي رسوبي تشکيل مييافت. يکي از مهمترين خاصههاي سنگهاي رسوبي ، لايه بندي رسوبات تشکيل دهنده آنهاست
کاني شناسي :
لغت مينرال (کاني) که از قرون وسطي مورد استعمال قرار گرفته از لغت يوناني Mna ( متشابه لاتيني آن Mina است) به معني "کاني" يا "گردال"( از نظر معدن شناسي ) مشتق شده است، لذا نام فارسي آن يعني "کاني" معروف موادي است که از کانسارها بدست ميآورند. قرنها پيش از دستيابي انسان به فلزات و علم استخراج و مصرف آنها ، برخي از سنگها و کانيها مهمترين ابزار دفاعي ، زراعي و شکار بشر محسوب ميشدهاند. بشر اوليه جهت تهيه ابزار سنگي از مولّد داراي سختي زياد همچون سنگ چمخاق ، کوارتزيت ، ابسيدين ، کوارتز و ... که در محيط زندگياش فراوان بوده استفاده کرده است. نحوه استفاده و بکارگيري اين مولّد آنچنان در زندگي و پيشرفت انسان مؤثر بوده است که بر اين اساس زمان زندگي انسان اوليه را به سه دوره ديرسنگي ، ميانسنگي و نوسنگي تقسيم شدهاند. همزمان با شناخت فلزات و استخراج آنها عصر فلزات آغاز گرديد. احتمالاً اولين فلز استخراج شده در حدود 450 سال ق.م ، مس بوده است
فسل شناسي يا ديرينه شناسي يا پالئونتولوژي :
پالئونتولوژي يا ديرينه شناسي از سه کلمه يوناني Paleos به معني "ديرين" و Onta به مفهوم "موجودات" و Logos به مفهوم "شناخت و بحث کردن" گرفته شده است. فسيل شناسي بحث درباره گياهان و جانوراني است که سابقاً در سطح زمين زندگاني کردهاند. بقايا و اثراتي را که از گياهان و جانوراني در رسوبات مختلف زمين ديده ميشود، فسيل مينامند و فسيل شدن عبارت از مجموع پديدههايي است که در نتيجه آن آثار و بقاياي گياهان و جانوران در رسوبات مختلف زمين حفظ ميشوند. نخستين شرط لازم براي اينکه جانور يا گياهي فسيل شود اين است که گياه يا جانور در هواي آزاد نماند و بواسطه خاک يا عوامل ديگر محفوظ گردد و در ميان رسوبات جاي گيرد. بنابراين هر چه جانور يا گياه کوچکتر باشد، بهتر باقي خواهد ماند. در صورتي که جانوران بزرگ به ندرت باقي ميمانند و بصورت فسيل ديده ميشوند.
آتشفشان شناسي :
ولکانولوژي يا آتشفشان شناسي از دو کلمه Volcano به معني "آتشفشان" و Logos به معني "شناخت" گرفته شده است. مي دانيم که زمين در ابتدا به حالت کره گُداختهاي بوده است که پس از طي ميليونها سال بخش خارجي آن به صورت قشر سختي در آمد. اين پوسته به دفعات بر اثر عبور مواد مذاب دروني ، سوراخ گرديد و سنگهاي آتشفشاني زيادي به سطح آن رسيد. اين عمل حتي در عصر کنوني نيز ادامه دارد. تمام پديدههايي که با فوران تودههاي مُذاب بستگي دارند، پديده آتشفشاني ميگويند و علمي را که هدف آن بررسي اين پديده هاست با آتشفشان شناسي مينامند.
هيدروژيولوژي يا آب شناسي (Hydrologoy) :
هيدرولوژي يا آب شناسي از دو کلمه Hydro به معني آب و Logos به معني شناسايي گرفته شده است. هيدرولوژي ، علمي است که در مورد پيدايش خصوصيات و نحوه توزيع آب در طبيعت بحث ميکند ولي عَملاً واژه هيدرولوژي به شاخهاي از جغرافياي فيزيکي اِطلاق ميشود که گردش آب در طبيعت را مورد بررسي قرار ميدهد. انجمن علوم و فنون ايالات متحده تعريف زير را براي هيدرولوژي برگزيده است:
هيدرولوژي علم مطالعه آب کره زمين است و در مورد پيدايش ، چرخش و توزيع آب در طبيعت خصوصيات فيزيکي و شيميايي آب ، واکنشهاي آب در محيط و ارتباط آن با موجودات زنده بحث ميکند بنابراين ملاحظه ميشود که هيدرولوژي در برگيرنده تمامي داستان آب است.
بلورشناسي :
علم بلورشناسي يا کِريستالوگِرافي درباره نحوه تشکيل و رشد بلورها وشکل ظاهري و ساختمان داخلي آنها و نيز خوصيات فيزيکي وشيميايي مواد مُتِبَلوِر گفتگو مي نمايد.
نظرات شما عزیزان: